MAKALELER

Gebelik bir kadının yaşamının en önemli ve hassas dönemidir. Gebeliğin ilk 3 aylık periyodu ise en çok dikkat edilmesi gereken zamandır.

Gebelikte ilk 3 ay son adet tarihinin başlangıç gününden itibaren hesaplanır ve 12. Haftaya kadar olan süreyi kapsar. Gebeliğin ilk tespit edildiği dönem genelde son adet tarihine göre 5.-6. Haftalar civarında olmaktadır. Bu mutlu haberi alan annenin artık gebeliğin devamı konusunda da dikkatli bir plan yapması gerekmektedir. Çünkü gebeliğin ilk 3 ayı bebeğin küçük bir hücreden tüm organları oluşmuş bir fetüse dönüştüğü kısa ancak hızlı gelişen bir süreçtir.

Gebeliğin ilk 3 ayı düşük açısından riski en yüksek olan aylardır. Ayrıca bu dönemde bebeğin gelişmekte olan organları ilaçlar, alkol ve diğer toksik ajanların yaratabileceği hasara karşı en hassas dönemindedir. Özellikle 2. Ve 8. Haftalar arasında teratojenlere maruziyet bebekte ciddi hasarlara yol açabilir.

Gebeliğin ilk 3 ayında neler olur?

• Kalp gelişimi için en kritik dönemdir.
• Beyin oluşumu başlar. Ancak bu süreç diğer trimesterlerde ve hatta doğum sonrası da devam eder.
• El ve ayak tomurcuklanmaları başlar.
• Sinir sistemi, sindirim sistemi, kas iskelet sistemi, böbrekler gelişir.

Gebeliğin ilk 3 ayında dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

• Gebelik şüphesinde hemen bir kadın doğum hekimine başvurarak gerekli muayene ve tetkikleri yaptırmak.
• İlaç kullanımına dikkat etmek: Tüm gebelik boyunca ama özellikle ilk 3 aylık dönemde ilaç kullanırken mutlaka bir kadın doğum uzmanına danışılması gerekmektedir.
• Radyasyondan kaçınmak: Gebeliğin başından itibaren direkt grafi, tomografi ve sintigrafiden uzak durmak gerekir. Genellikle düz röntgenin radyasyon dozu bebeğe zarar verebilecek miktarda değildir ve bilmeden maruz kalan gebede ciddi sorun oluşturmaz. Ancak zorunda kalmadıkça bu tarz tetkikler yaptırmamak ya da yaptıranların yanında eşlikçi olarak bulunmamakta fayda vardır.
• Gereksiz kimyasal madde maruziyetinden sakınmak: Çok ağır temizlik maddelerinden uzak durmakta fayda vardır. Özellikle ilk 3 ayda saç boyası kullanımı önerilmez.
• Her türlü enfeksiyon ajanından korunmak: Gebeliğin özellikle ilk aylarında maruz kalınan kızamıkçık, toxoplazma, sitomegalovirüs, suçiçeği, sifilis, parvovirüs gibi enfeksiyonlar bebekte ciddi anomalilere sebep olabilir. Bu enfeksiyonların mümkünse gebelik öncesinde taranarak aşılama programları olanlar için aşılama yapılması gerekmektedir. Ayrıca çiğ et ve iyi yıkanmamış sebzelerden uzak durmak ve sebzeleri sirkeli suda bekletmek özellikle toxoplazma enfeksiyonundan koruma sağlayabilir. Döküntülü hastalığı olan hastalardan uzak durmakta fayda vardır.
• Düzenli ve dengeli bir beslenme planı uygulamak: Günde 6 öğün olacak şekilde, sebze, meyve, protein, tahıl, süt ve süt ürünleri ve omega 3 kaynağı balığı dengeli bir şekilde tüketmek. Rafinerize şekerden, paketli gıdalardan, asitli içeceklerden uzak durmak gerekmektedir. Ağır metal içeren midye, istiridye gibi deniz ürünlerinden uzak durulması gerekir.
• Aşırı kahve ve çay tüketiminden kaçınmak: günde 200 mg kafein alımı gebelikte sınır değerdir. Bu da aşağı yukarı 2 fincan hazır kahveye denk gelmektedir.
• Alkol ve sigara kullanımını kesmek
• Gerekli vitamin takviyesini uygulamak: Özellikle gebeliğin ilk 3 ayında folik asit kullanımı önemlidir. Gebelikten önceki 3 ay ve gebeliğin ilk 3 ayında günde 400 mcg folik asit takviyesi gereklidir.