Rahim Duvarlarının Kalınlaşması
Rahim iç duvarının (endometrium) normalden fazla kalınlaşmasına endometrial hiperplazi denir. Kanser ile eş anlamlı bir tabir değildir ancak tedavi edilmez ise kanserleşme olasılığı taşımaktadır.
Normal adette endometrium nasıl değişiklikler gösterir?
Adetin ilk yarısında yumurtalıklardan salınan östrojenin etkisi ile endometrium kalınlaşır. Adetin tam ortasında bir yumurta yumurtalıklardan salınır (ovulasyon). Ovulasyon sonrası ise progesteron hormonu salınmaya başlar. Progesteron endometriumu döllenmiş yumurtaya hazırlar. Eğer gebelik olmaz ise östrojen ve progesteron düzeyleri düşer. Progesteronun seviyesinin düşmesi adet kanamasına sebep olur. Endometrium tamamen döküldükten sonra da yeni bir adet periyodu başlar.
Endometrial hiperplazi neden oluşur?
Hiperplazi genellikle progesteron tarafından karşılanmamış östrojen nedeniyle oluşur. Eğer ovulasyon (yumurtlama) oluşmazsa progesteron hormonu salınamayacağından endometrium kalınlaşmaya devam eder. Endometriumu oluşturan hücreler çoğaldıkça anormalleşmeye başlar ve buna endometrial hiperplazi denir.
Endometrial hiperplazi ne zaman oluşur?
- Menopozda (ovulasyon sona ermiştir)
- Menopoza yaklaşırken (düzensiz ovulasyon olur)
- Uzun süre yüksek doz östrojen içeren ilaç kullanımında (rahimi alınmamış hastalarda)
- Polikistik overli hastalarda
- Obes hastalarda
Endometrial hiperplazi oluşumu için risk faktörleri nelerdir?
- 35 yaş üstü
- Hiç gebe kalmamış olmak
- Geç menopoz
- Erken yaşta adet görmeye başlama
- Diabet, polikistik over, safra kesesi ya da tiroid hastalıkları öyküsü
- Obesite
- Sigara kullanımı
- Ailede yumurtalık, kalın barsak, rahim kanseri öyküsü
Endometrial hiperplazi tipleri nelerdir?
Basit ve kompleks olarak ikiye ayrılır. Hücre değişikliklerine göre de tipik ve atipik olarak sınıflandırılır.
En önemli belirti anormal vajinal kanamadır.
Ne zaman doktora görünmek gerekir?
- Adet kanamaları normalden daha çok olduğunda ya da çok uzun sürdüğünde
- 21 günden az süren adet kanamalarında (adetin ilk gününden diğer adetin ilk gününe kadar)
- Menopoz sonrası görülen herhangi bir kanamada
Endometrial hiperplazi tanısı nasıl konulur?
1. Transvajinal ultrason: rahim iç duvarını ölçmek için kullanılır.
2. Pipelle ile biyopsi :Rahim içinden ince dar bir tüp yardımı ile hücre alınması işlemidir. Alınan hücreler patoloji bölümünde mikroskop altında incelenir.
3. Dilatasyon ve küretaj: küret olarak adlandırılan özel bir aletle rahim duvarından örnek doku alınır.
4. Histeroskopi: Işıklı ince boru şeklinde bir aletle rahim içine girilir ve şüpheli alanlardan görerek örnek alınır ve patolojiye gönderilir.
Endometrial hiperplazi nasıl tedavi edilir?
- Progestin tedavisi ile bir çok vakada düzelme sağlanabilir. Progestinler ağızdan hap olarak, rahim içi aracın içinde ya da vajinal yoldan kullanılabilir.
- Çocuk istemi olmayan hastalarda atipili özellikle de kompleks atipili hiperplazi mevcutsa histerektomi (ameliyatla rahim alınması işlemi ) en iyi seçenektir.
Endometrial hiperplaziyi önlemek için neler yapılabilir?
- Menopozda östrojen tedavisi alan hastalarda eş zamanlı progestin tedavisi de alınmalıdır.
- Düzensiz adeti olan hastaların doğum kontrol hapları kullanması (engel bir durum yoksa) uygundur.
- Kilo fazlalığı mevcutsa kilo vermek gerekir. Obesite rahim kanseri için bir risk faktörüdür.